Petrit Latifi
In the German paper “Tiroler Volksbote” from 1913 we can read that Serbian newspaper were appalled by the Serbian atrocities against Albanian civilians. Albanians who surrendered were murdered, corpses thrown into the fires, mothers running to save their children from the fires were shot, and cats and dogs were killed as well.
“Horrible Serbian cruelties.
The manner in which the Serbs crushed the last Albanian uprising was so horrific that it is now becoming too much even for the better Serbs. Their own newspapers, shuddering, report, among other things, the following hair-raising details. A few examples:
Albanians who surrendered were murdered
After besieging Struga, Dibra, and Peshkopeja, the Albanians concentrated near Prizren, where they were surrounded by a Serbian column. An official letter told the world at the time that the surrounded people did not want to surrender, but this is a lie! The large crowd immediately laid down their weapons, was then separated into groups of ten men and shot! The troops had the general decision to take them prisoners.
Murdered though they begged for their lives
The 10th and 18th Regiments operated in the Ljuma area. The 10th Regiment was on outpost duty and was surprised and thrown back by the Albanians in the early days. After the arrival of the 18th Regiment with 6 guns, the Albanians had to retreat in wild flight. Many were captured and begged for their lives. They were finished off with a few bayonet thrusts or a shot to the head.
Between Prizren and the Albanian border lie approximately 15 Albanian villages, whose inhabitants had initially joined the insurgent movement. After the bands were dispersed, they fled to their home villages, where they awaited the Serbian troops as filial subjects. They hoped for mercy. But the decision was: “No mercy, no pardon!”
Serbian troops murdered 83 Albanians
The first two villages were surrounded. The commanding lieutenant had the village mayor gather all the adults, 83 in number, and shoot them immediately.
Gypsies participated in the massacre
“In other villages, the captured Albanians were tied up in groups of 40 and killed with knives. This made it cheaper. Among the soldiers was a Gypsy who took particular pleasure in this task”
Serb soldiers killed even the dogs and cats
But this is not all. In the stricken villages, all the inhabitants, down to the farm dog and the house cat, had to be slaughtered. Women and children, amid horrific cries of pain, were stabbed with a bayonettes or knife, or they were shot. The houses were all set on fire; the mothers who, in terror, tried to rush into the burning houses to save their children were shot.
The Serbian troops threw the Albanian corpses into the fires
The dead and the wounded were thrown into the flames. Why bother with burying them? Some women tried to make their way through the Mountains. But there, too, the relentless persecutor overtook them after destroying their villages. What happened there, no one can tell; those affected are no longer among the living. The neighboring Christian villages took upon themselves the care of the surviving herds.
“Peace reigns in the south of Serbia. There is no one left who could rise up!…” So say Serbian newspapers, to whom their own soldiers report it with horror.
The whole world is outraged by these atrocities; only our socialist newspapers remain silent and spread the cloak of their red charity over them. The Serbs are, after all, their dear friends, whose actions they have protected for a whole year now. Only recently, when Germany put a stop to the Serbian murderers, the red friends of humanity cried out in outrage over such oppression of the good Serbian people. Yes, yes, same brothers, same caps.”
In Serbian:
У немачким новинама „Tiroler Volksbote“ из 1913. године можемо прочитати да су српске новине биле згрожене српским злочинима над албанским цивилима.
„Страшне српске окрутности.
Начин на који су Срби угушили последњи албански устанак био је толико ужасан да сада постаје превише чак и за боље Србе. Њихове сопствене новине, дрхтећи, извештавају, између осталог, о следећим језивим детаљима. Неколико примера:
Албанци који су се предали су убијени
Након опсаде Струге, Дибре и Пешкопеје, Албанци су се концентрисали у близини Призрена, где их је окружила српска колона. Званично писмо је тадашњем свету говорило да се окружени људи не желе предати, али то је лаж! Велика гомила је одмах положила оружје, затим је подељена у групе од по десет људи и стрељана! Војска је имала општу одлуку да их зароби.
Убијени иако су молили за живот
и 18. пук су деловали у области Љуме. 10. пук је био на стражарској дужности и Албанци су га изненадили и одбацили у првим данима. Након доласка 18. пука са 6 топова, Албанци су морали да се повуку у дивљем бекству. Многи су заробљени и молили су за живот. Докрајчени су са неколико убода бајонетом или хицем у главу.
Између Призрена и албанске границе налази се око 15 албанских села, чији су се становници у почетку придружили устаничком покрету. Након што су банде распршене, побегли су у своја родна села, где су чекали српске трупе као синови. Надали су се милости. Али одлука је била: „Нема милости, нема помиловања!“
Српске трупе су убиле 83 Албанца
Прва два села су била опкољена. Командант је наложио градоначелнику да окупи све одрасле, њих 83, и да их одмах стреља.
Романи су учествовали у масакру
„У другим селима, заробљени Албанци су везани у групама од 40 и убијани ножевима. То је учинило посао јефтинијим. Међу војницима је био и један Циганин који је посебно уживао у овом задатку.“
Српски војници су убијали чак и псе и мачке
Али то није све. У погођеним селима, сви становници, чак и сеоски пас и кућна мачка, морали су бити поклани. Жене и деца, усред ужасних крикова бола, избодени су бајонетама или ножем, или су стрељани. Куће су све запаљене; мајке које су у ужасу покушавале да утрчају у запаљене куће да спасу своју децу су стрељане.
Српске трупе су бацале албанске лешеве у ватру.
Мртви и рањеници су бачени у пламен. Зашто се мучити са сахрањивањем? Неке жене су покушале да се пробије кроз планине. Али и тамо их је неумољиви прогонитељ сустигао након што је уништио њихова села. Шта се тамо догодило, нико не може рећи; погођених више нема међу живима. Суседна хришћанска села су преузела на себе бригу о преживелим стадима.
„Мир влада на југу Србије. Нема никога ко би могао да се дигне!…“ Тако кажу српске новине, којима њихови војници то са ужасом извештавају.
Читав свет је огорчен овим злочинима; само наше социјалистичке новине ћуте и шире плашт своје црвене доброчинства над њима. Срби су, на крају крајева, њихови драги пријатељи, чије поступке штите већ годину дана. Тек недавно, када је Немачка зауставила српске убице, црвени пријатељи човечанства су повикали од негодовања због таквог угњетавања доброг српског народа. Да, да, иста браћа, исте капе.“
Albanian:
“Në gazetën gjermane “Tiroler Volksbote” të vitit 1913 mund të lexojmë se gazetat serbe ishin të tmerruara nga mizoritë serbe kundër civilëve shqiptarë. “Mizori të tmerrshme serbe.
Mënyra se si serbët shtypën kryengritjen e fundit shqiptare ishte aq e tmerrshme saqë tani po bëhet e tepërt edhe për serbët më të mirë. Gazetat e tyre, duke u dridhur, raportojnë, ndër të tjera, detajet e mëposhtme rrëqethëse. Disa shembuj:
Shqiptarët që u dorëzuan u vranë
Pasi rrethuan Strugën, Dibrën dhe Peshkopinë, shqiptarët u përqendruan pranë Prizrenit, ku u rrethuan nga një kolonë serbe. Një letër zyrtare i tha botës në atë kohë se njerëzit e rrethuar nuk donin të dorëzoheshin, por kjo është një gënjeshtër! Turma e madhe menjëherë i hodhi armët, pastaj u nda në grupe prej dhjetë burrash dhe u qëllua! Trupat kishin vendimin e përgjithshëm për t’i marrë robër.
Të vrarë megjithëse luteshin për jetën e tyre
Regjimentet e 10-të dhe të 18-të vepronin në zonën e Lumës. Regjimenti i 10-të ishte në detyrë dhe u befasua dhe u hodh prapa nga shqiptarët në ditët e para. Pas mbërritjes së Regjimentit të 18-të me 6 topa, shqiptarët u detyruan të tërhiqeshin me ikje të egër. Shumë u kapën dhe iu lutën për jetën. Ata u vranë me disa goditje me bajonetë ose me një të shtënë në kokë.
Midis Prizrenit dhe kufirit me Shqipërinë shtrihen afërsisht 15 fshatra shqiptare, banorët e të cilave fillimisht iu bashkuan lëvizjes kryengritëse. Pasi bandat u shpërndanë, ata ikën në fshatrat e tyre të lindjes, ku prisnin trupat serbe si nënshtetas të tyre. Ata shpresonin për mëshirë. Por vendimi ishte: “Pa mëshirë, pa falje!”
Trupat serbe vranë 83 shqiptarë
Dy fshatrat e para u rrethuan. Togeri komandues i kërkoi kryetarit të fshatit të mblidhte të gjithë të rriturit, 83 në numër, dhe t’i qëllonte menjëherë.
Ciganët morën pjesë në masakër
“Në fshatra të tjerë, shqiptarët e kapur u lidhën në grupe prej 40 vetash dhe u vranë me thika. Kjo e bëri më të lirë. Midis ushtarëve ishte një cigan që merrte kënaqësi të veçantë nga kjo detyrë”
Ushtarët serbë vranë edhe qentë dhe macet
Por kjo nuk është e gjitha. Në fshatrat e goditura, të gjithë banorët, deri te qeni i fermës dhe macja e shtëpisë, duhej të masakroheshin. Gratë dhe fëmijët, mes britmave të tmerrshme të dhimbjes, u therën me bajoneta ose thikë, ose u qëlluan. Shtëpitë u dogjën të gjitha; nënat që, të tmerruara, u përpoqën të futeshin me vrap në shtëpitë që digjeshin për të shpëtuar fëmijët e tyre u qëlluan.
Trupat serbe i hodhën kufomat e shqiptarëve në zjarr.
Të vdekurit dhe të plagosurit u hodhën në flakë. Pse të shqetësoheshin për varrosjen e tyre? Disa gra u përpoqën të kalonin nëpër male. Por edhe atje, persekutori i pamëshirshëm i arriti pasi shkatërroi fshatrat e tyre. Çfarë ndodhi atje, askush nuk mund ta thotë; të prekurit nuk janë më midis të gjallëve. Fshatrat fqinje të krishtera morën përsipër kujdesin për tufat e mbijetuara.
“Paqja mbretëron në jug të Serbisë. Nuk ka mbetur askush që mund të ngrihej!…” Kështu thonë gazetat serbe, të cilave ushtarët e tyre u raportojnë me tmerr.
E gjithë bota është e indinjuar nga këto mizori; vetëm gazetat tona socialiste heshtin dhe shtrijnë mantelin e bamirësisë së tyre të kuqe mbi to. Serbët janë, në fund të fundit, miqtë e tyre të dashur, veprimet e të cilëve i kanë mbrojtur për një vit të tërë tani. Vetëm kohët e fundit, kur Gjermania i ndaloi vrasësit serbë, miqtë e kuq të njerëzimit bërtitën të indinjuar për një shtypje të tillë të popullit të mirë serb. Po, po, të njëjtët vëllezër, të njëjtat kapele.”
Reference
Balkan Academia 